اکسیژن ساز
اکسیژن ساز یک دستگاه پزشکی است که به منظور متمرکز کردن اکسیژن موجود در هوای محیط طراحی شده تا گاز اکسیژن غنی شده را به صورت مستمر برای بیمارانی که سطح اکسیژن خونشان پایین است تامین کند. دستگاه اکسیژن ساز یکی از مهمترین دستگاه هایی است که با پیشرفت روز افزون تکنولوژی به عنوان یکی از مهمترین تجهیزات پزشکی به منازل راه پیدا کرده است. برای بیمارانی که از انواع بیماری های تنفسی مثل آمفیزم، بیماری مزمن انسداد ریه و غیره رنج می‌برند، اکسیژن سازها یکی از ضروری ترین تجهیزات پزشکی هستند. بسیاری از افراد از جمله بیماران حاد ریوی، آسمی، پونومی، قلبی و نیز در برخی موارد افراد سالم نیز جهت رفع خستگی روزانه می‌توانند از این دستگاه استفاده کنند.
انواع اکسیژن ساز
اکسیژن ساز ایستا یا خانگی : اکسیژن ساز ایستا که به اکسیژن ساز خانگی نیز معروف است مدلی است که تنها با برق شهری کار می کند . تمامی اکسیژن ساز های خانگی مانند کپسول اکسیژن جریان اکسیژن را به صورت پیوسته در اختیار بیمار قرار می دهند . این مدل دستگاه ها را بخاطر اینکه نمی توان با خود حمل کرد و نیازمند برق شهری می باشد ، دستگاه اکسیژن ساز خانگی می نامند البته با وزنی در حدود ۱۳ الی ۲۸ کیلوگرم و با استفاده چرخ هایی که شرکت های تولید کننده برای این مدل دستگاه ها تعبیه می کنند استفاده از این مدل دستگاه ها در منزل بسیار مناسب است .
دستگاه اکسیژن ساز همراه : این مدل دستگاه ها بسیار شبیه دستگاه های خانگی می باشند با این تفاوت که به جز برق شهری توانایی کارکرد با برق باطری را هم دارند . بیشتر دستگاه های همراه به صورت پالسی اکسیژن رسانی می کنند ولی مدل هایی هم وجود دارند که به صورت پیوسته نیز اکسیژن رسانی می کنند.
طرز کار دستگاه اکسیژن ساز
دستگاه اکسیژن ساز، از تکنیک بسیار ساده جهت فراهم آوردن اکسیژن مورد نیاز بیمار، استفاده می‌نماید. دستگاه اکسیژن ساز، توسط پمپ مخصوص، هوای درون اتاق را مکیده و سپس از محفظه‌های پودر زئولیت عبور می‌دهد و پودر زئولیت، اکسیژن 21 درصد موجود در هوای ورودی را از گازهای دیگر هوا جدا کرده و به سمت محفظه‌های دیگر هدایت می‌نماید. کمپرسور موجود در دستگاه اکسیژن ساز، فشار و درصد اکسیژن را در محفظه‌ها بالا برده و خلوص اکسیژن داخل آنها را به 94 درصد و فشار آن را به حدود 230 میلیمتر جیوه می‌رساند. اکسیژن از درون محفظه نگهداری به پشت فلومتر جلوی دستگاه هدایت شده و از نازل مخصوص به سمت بینی و دهان بیمار هدایت می‌گردد.
شرایط نگهداری از دستگاه اکسیژن ساز
هر دستگاهی نیاز به نگهداری دارد و دستگاه اکسیژن ساز نیز از این قاعده مستثنی نیست با این تفاوت که این دستگاه نیازمند نگهداری کمتری می باشد. نکات مهم به شرح ذیل می باشد:
- از قرار دادن دستگاه در محیط های پر گرد و غبار، کنار پنجره ها، روی فرش و موکت که ایجاد پرز می کنند خودداری فرمایید.
- از قرار دادن دستگاه نزدیک پرده، رادیاتور، بخاری، شومینه و غیره خودداری فرمایید. (حداقل فاصله ۳ متر)
- از قرار دادن دستگاه در محیط خارج از محیط اتاق (حیاط، تراس) خودداری فرمایید.
- دستگاه را از تابش مستقیم نور خورشید دور نگهدارید. (جلوی پنجره گذاشته نشود)
- اطراف دستگاه بایستی حداقل ۲۵ سانتیمتر نسبت به دیوار و اثاث دیگر فاصله داشته باشند.
- این دستگاه برای تولید اکسیژن نیاز به هوا دارد پس از قرار دادن آن در محیط های بسته مانند کمد و غیره که از نظر مکش هوا دستگاه را دچار مشکل می کند خودداری فرمایید.
- همیشه دستگاه اکسیژن ساز را در حالت ایستاده قرار دهید.
دستگاه اکسیژن ساز از چه بخش هایی تشکیل شده است؟
یک دستگاه تغلیظ اکسیژن یا اصطلاحا اکسیژن ساز از بخش های مختلفی تشکیل شده است. کمپرسور و فیلترهای غربالگر (که وظیفه جدا سازی نیتروژن از هوای ورودی را دارند ) از قطعات اصلی اکسیژن ساز محسوب می شوند.هوا از طریق مجرای ورودی ، وارد دستگاه اکسیژن ساز می شود ، سپس به وسیله کمپرسور فشرده شده وبه سمت فیلترهای غربالگر هدایت می شود . فیلترهای غربالگردر واقع نقش افزایش دهنده میزان اکسیژن هوای ورودی و کاهنده میزان نیتروژن هوای فشرده شده ورودی را در یک دستگاه اکسیژن ساز بازی می کند. فیلتر غربالگر در واقع ماده ای به نام زئولیت که به صورت مکعب در داخل دستگاه قرار دارد. در هر وجه این مکعب سوراخ های ریزمیکروسکوپی وجود دارد نیتروژن هوای فشرده شده با عبور از این مکعب ها از آن جدا می شود.بخش بعدی ، سیستم خنک کننده است که باعث می شود دمای اکسیژن تغلیظ شده که در فرایند جدا سازی و تغلیظ بالا رفته است کنترل شده و جهت تنفس مناسب باشد. سپس اکسیژن تغلیظ شده وارد یک تانک که محل ذخیره اکسیژن تولیدی است شده و از آنجا جهت تحویل از دستگاه خارج می شود.